M1,M2 -ograniczenia budżetowe

Problem 1
Dlaczego w krajach biednych jest dużo więcej dzieci w rodzinie niż w krajach bogatych ?

W krajach biednych, np. w Indiach, utrzymanie dzieci jest tanie. Państwo udziela rodzinom wielodzietnym pomocy socjalnej. Ponadto dziesięcioletnie dzieci są już zatrudniane w fabrykach (za marne wynagrodzenie) i same na siebie zarabiają. Natomiast dobra trwałego użytku są w Indiach relatywnie drogie.
W krajach bogatych jest odwrotnie. Dobra trwałego użytku są relatywnie tanie. Z kolei utrzymanie dzieci dużo kosztuje (np. koszty wykształcenia).

Przykład 1
Turystyka zagraniczna z Polski do krajów RWPG w latach 80-tych.
Wówczas zarówno w Polsce jak i w ZSRR najlepszym środkiem przechowywania wartości było złoto i dolary.

W Polsce M = 10 $ + 20 jednostek złota czyli 1 dolar = 2 jednostki złota
W ZSRR M = 20 $ + 10 jednostek złota czyli 2 dolary = jednostka złota

Mamy 100 jednostek pieniężnych w Polsce i zamieniamy to wszystko na dolary (otrzymujemy 10 $). Jedziemy do ZSRR i tam wymieniamy dolary na złoto (otrzymamy 20 jednostek złota). Po powrocie do Polski wymieniamy złoto na pieniądze i otrzymujemy 400 jednostek pieniężnych. W ciągu jednej po-dróży można zarobić 300 zł.

Problem 2
W jaki sposób dotować biednych, aby nie było to demoralizujące ?

Należy wybrać sposób II lub III w zależności od tego, do którego z nich trzeba mniej dopłacić. W każdym z tych wariantów konsumpcja żywności rośnie, natomiast spożycie alkoholu nie zmienia się.

Sposób I (zasiłki)
Przyznanie zasiłków konsumentom spowoduje wzrost ich dochodów. Ograniczenie budżetowe przesunie się z M1 do M2. Ale jednocześnie wzrośnie też ilość dochodu przeznaczana na alkohol.

Sposób II (bony żywnościowe)
Rozdanie konsumentom bonów żywno-ściowych spowoduje przesunięcie równo-ległe ich ograniczenie budżetowe z M1 do M2. Będą oni mogli konsumować więcej żywności, ale nie będą mogli kupować więcej alkoholu.

Sposób III (dopłaty do żywności)
Dopłaty do żywności spowodują obniżenie się ceny żywności i zmianę nachylenia ograniczenia budżetowego z M1 do M2. Konsumenci będą mieli więcej żywności, a ilość kupowanego alkoholu pozostanie na nie zmienionym poziomie.

Problem 3
Różne ceny cukru w hipermarketach

W hipermarkecie Duży cukier kosztuje 2,50. Natomiast hipermarket BIG oferuje cenę 2,50 przy zakupie do 10 kg oraz cenę 1,50 przy zakupie powyżej 10 kg. Konsumenci wybiorż hipermarket BIG ponieważ wtedy ich ograniczenie budżetowe jest rozszerzone. Mimo, że będą mieli nadwyż-ki cukru, to jednak będą woleli kupować więcej po niższej cenie.

		OGRANICZENIE BUDŻETOWE Konsument chce maksymalizować swoją użyteczność. Barierą dla maksymalizacji użyteczności konsumenta jest jego ograniczenie budżetowe. W celu ułatwienia analizy rozpatrujemy tylko dwa dobra: dobro X1 i dobro X2. Konsument cały swój dochód rozdysponowuje pomiędzy dobra X1 i X2. p1X1 + p2X2 = M równanie ograniczenia budżetowego maksymalna ilość X2 jaką konsument może kupić przy danym budżecie nachylenia linii budżetu, wyrażający relację cen obu dóbr (relacja wymienna jednego dobra na drugie). Interesuje nas znalezienie punktu na linii budżetu, w którym konsument będzie maksymalizował swoją użyteczność. Do matematycznego rozwiązania tego problemu wykorzystywana jest metoda współczynników Lagrange`a (znalezienie maksimum funkcji opisującej ograniczenie budżetowe na zbiorze domkniętym). Linię budżetu można wykorzystać do analizy wpływu opodatkowania na decyzje konsumenta.                           Kluczowym powodem istnienia handlu międzynarodowego jest to, że w różnych krajach istnieją różne relacje cen.                   Konsumenci zawsze chcą mieć więcej. Zatem każde ograniczenie budżetowe poszerzające ich wybór jest przez nich preferowane.